Kiedy można zatrudnić osobę poniżej 18. roku życia

Jakie trzeba zapewnić warunki pracy

Młodocianego możesz zatrudnić:

• w celu przygotowania zawodowego – jeżeli młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych, to możesz go zatrudnić wyłącznie w takim celu, lub
• do wykonywania lekkich prac na podstawie umowy o pracę.

Pamiętaj, że:

• musisz zapewnić młodocianemu opiekę i pomoc niezbędną do przystosowania się do właściwego wykonywania pracy
• musisz prowadzić ewidencję młodocianych pracowników
• młodociani zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają ubezpieczeniom społecznym na takich zasadach jak inni pracownicy.

Umowa o pracę z pracownikiem młodocianym

Co do zasady, zatrudniasz młodocianego w celu przygotowania zawodowego na umowę o pracę na czas nieokreślony.

Pracodawca, który zatrudnia większą liczbę młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb, może zawierać z nimi umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas określony, jednak nie krótszy niż:

• okres kształcenia określony w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego lub
• okres kształcenia wymagany do przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika.

Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego zawrzyj na piśmie. Powinna określać:

• rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy)
• czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego
• sposób dokształcania teoretycznego
• wysokość wynagrodzenia.

Pamiętaj! Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową i nie ma 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego pod warunkiem, że wyrazi na to zgodę przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny tej osoby oraz że poradnia psychologiczno-pedagogiczna wyda pozytywną opinię.

Zawiadom urząd miasta lub gminy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego o zawarciu umowy z młodocianym. Jeśli jesteś rzemieślnikiem, musisz również zawiadomić izbę rzemieślniczą właściwą ze względu na twoją siedzibę (przez izbę należy rozumieć także cech, jeżeli sprawuje on nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych na podstawie upoważnienia udzielonego przez izbę rzemieślniczą).

Ważne! Pracownik młodociany powinien się dokształcać do ukończenia 18 lat, dlatego musisz go zwolnić od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych związanych z dokształcaniem się.

Pracownik młodociany jest w szczególności obowiązany:

• do dokształcania się w zakresie ośmioletniej szkoły podstawowej, jeżeli szkoły takiej nie ukończył
• do dokształcania się w zakresie szkoły ponadpodstawowej lub w formach pozaszkolnych.

Rozwiązanie umowy z pracownikiem młodocianym

Możesz rozwiązać umowę o pracę zawartą w celu przygotowania zawodowego za wypowiedzeniem tylko wtedy, gdy:

• młodociany nie wypełniał obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo że stosowałeś wobec niego środki wychowawcze
• ogłaszasz upadłość lub likwidujesz firmę
• reorganizujesz zakład pracy tak, że kontynuowanie przygotowania zawodowego jest niemożliwe
• stwierdzisz nieprzydatność młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.

Ochrona zdrowia

Młodociany musi przejść wstępne badania lekarskie przed przyjęciem do pracy oraz badania okresowe i kontrolne w czasie zatrudnienia. Jeżeli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, musisz mu zmienić rodzaj pracy. Jeśli nie ma takiej możliwości, to musisz niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Czas pracy

• Młodociany nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę (młodociany do 16. roku życia – 6 godzin).
• Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.
• Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny na dobę, musisz wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
• Nie możesz zatrudniać młodocianego w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej (pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22:00 a 6:00, a w szczególnych przypadkach – zwłaszcza młodocianego, który nie ukończył 15 lat – pora nocna przypada pomiędzy godzinami 20:00 a 6:00).
• Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.
• Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.
• Nie możesz zatrudniać młodocianego przy pracach wzbronionych, chyba że młodociany ma powyżej 16 lat i wykonywanie takiej pracy jest potrzebne do jego przygotowania zawodowego. Prace wzbronione wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Urlopy wypoczynkowe

• Po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany ma prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych.
• Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednak w roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
• Masz obowiązek udzielić młodocianemu uczęszczającemu do szkoły urlopu w okresie ferii szkolnych (jeżeli nie ma on jeszcze prawa do urlopu, to możesz mu udzielić – na jego wniosek – zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych).
• Na wniosek młodocianego – ucznia szkoły dla pracujących – musisz udzielić w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy; okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Źródło: www.biznes.gov.pl